เป็นเวลานานมาแล้วที่เราคุ้นตากับบ้านหรืออาคารสูงที่ใช้คอนกรีตเป็นวัสดุโครงสร้าง จวบจนปัจจุบัน คอนกรีตก็ยังคงได้รับความนิยมไม่เสื่อมคลาย

ในขณะที่ในต่างประเทศ เหล็กเป็นวัสดุทางเลือกในงานโครงสร้างที่แพร่หลายมาก โดยเฉพาะที่สหรัฐอเมริกา เราจะเห็นโครงสร้างเหล็กทั้งกับที่พักอาศัย อาคารสูง โกดังเก็บของ เพราะโครงสร้างเหล็กมีจุดแข็งหลายอย่างที่ทั้งสถาปนิก และเจ้าของโครงการชอบ กระแสความนิยมนี้ได้หลั่งไหลเข้าสู่แวดวงสถาปัตยกรรมบ้านเราในเวลาต่อมา วัสดุโครงสร้าง 2 ประเภทนี้ ต่างก็มีจุดดีจุดด้อยของตัว การจะตัดสินใจใช้โครงสร้างเหล็กหรือโครงสร้างคอนกรีตสำหรับการสร้างบ้านพักอาศัยส่วนตัวอาจจะขึ้นอยู่กับความชอบหรือรสนิยมส่วนตัวของเจ้าของบ้านหรือผู้รับเหมา แต่ในโครงการใหญ่ๆ บริษัทพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ บางครั้งถึงกับจ้างที่ปรึกษาให้ช่วยตัดสินใจว่าควรจะใช้โครงสร้างเหล็กหรือคอนกรีตดี เพราะโครงสร้างมีผลกระทบทั้งเรื่องงบประมาณ ระยะเวลาดำเนินงาน ความสวยงาม การใช้งาน และกฏหมาย

เอกเขนกเองไม่ใช่วิศวกร แต่ก็เห็นว่าโครงสร้างเหล็กเป็นอะไรที่ยังใหม่ในวงการก่อสร้างไทย จึงอยากจะนำจุดเด่น จุดด้อยคร่าวๆ เท่าที่ทราบของทั้งสองโครงสร้างมาคุยกันให้ฟัง

หมายเหตุ : ในงานโครงสร้างอาคารทั่วไปนิยมใช้คอนกรีตเสริมแรงแทนคอนกรีตเปลือย เนื่องจาก คุณสมบัติหลักของคอนกรีตคือสามารถรับแรงอัดสูง แต่ให้แรงดึงต่ำ ดังนั้นหากต้องการให้คอนกรีตรับแรงดึงสูงขึ้นจึงมีการเสริมวัสดุอื่นเพิ่มเข้าไปในคอนกรีต โดยเรียกคอนกรีตประเภทนี้ว่า คอนกรีตเสริมแรง ส่วนใหญ่แล้วมักจะเสริมเหล็กเข้าไปจึงเรียกว่า คอนกรีตเสริมเหล็ก คอนกรีตที่จะกล่าวถึงนี้จึงหมายถึงคอนกรีตเสริมเหล็ก (ค.ส.ล.)

เนื่องจากคอนกรีตเป็นวัสดุที่สามารถหาวัตถุดิบได้ภายในประเทศ จึงไม่จำเป็นต้องนำเข้าจากต่างประเทศ ทำให้ต้นทุนการผลิตไม่สูงมากนักหากเปรียบเทียบกับเหล็กที่แม้ว่าจะมีโรงงานผลิตเหล็กในประเทศหลายราย แต่วัตถุดิบในการผลิตยังต้องพึ่งพาจากต่างประเทศเป็นหลัก ประกอบกับความต้องการของตลาดในวงการอุตสาหกรรมและก่อสร้างมีเพิ่มสูงขึ้น จึงทำให้ราคาเหล็กสูงกว่าคอนกรีตราว 10-15 % และด้วยเหตุผลด้านราคานี่เองที่ทำให้คอนกรีตยังคงได้รับความนิยมและครองใจสถาปนิก วิศวกรและผู้รับเหมามาจนถึงทุกวันนี้ แม้ว่าในระยะเวลาไม่กี่ปีที่ผ่านมา ราคาคอนกรีตจะปรับตัวสูงขึ้นตามวัสดุก่อสร้างอื่นๆ แต่ก็ยังถูกกว่าเหล็กซึ่งโดยมากยังต้องพึ่งการนำเข้าอยู่

นอกจากนั้นแล้วโครงสร้างเหล็กจะต้องมีการบำรุงรักษาอยู่เป็นระยะ ที่จะทำให้เกิดค่าใข้จ่ายเพิ่มเติมขึ้น (ดูรายละเอียดด้านล่าง)

เพราะว่าปัจจัยสำคัญในการก่อสร้างคือ เรื่องของราคา ที่มีผลต่องบฯ การก่อสร้างของเจ้าของบ้าน ดังนั้นก่อนที่จะมีการตัดสินใจเลือกใช้วัสดุแบบใดควรเช็คราคาวัสดุชนิดนั้นเสียก่อน ดูแนวโน้มว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงเรื่องของราคาหรือไม่ ถ้าไม่แน่ใจอย่างไร ที่ปรึกษาหรือสถาปนิกจะช่วยหาคำตอบให้คุณได้ในระดับหนึ่ง

สรุป:

ราคา – โครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็กจะมีราคาถูกกว่า  โดยเฉพาะในกรณีที่ใช้ระบบ post tension